Thời xưa hạt kê được đánh giá là loại ngũ cốc rất phổ biến. Nhưng đến hiện tại thì lại ít người biết đến loại hạt này hơn. Người xưa dùng hạt kê trong các bài thuốc bổ thận, tráng dương rất tốt. Người nào suy nhược cơ thể dùng càng tốt. Chính vì thế mà người ta gọi nó với cái tên là hạt trường họ. Do đó bạn có thể dùng hạt kê mỗi ngày.
Chắc hẳn nhiều người không còn lạ gì với hạt kê nữa nhỉ? Dù có thể chưa được ăn nhưng cũng nghe nói đến nhiều lần rồi. Ví bánh đa kê hay cháo kê này. Đây đều là những món phổ thông và dân dã được nhiều người thích.
Hạt kê
Ngày xưa thì không nói. Lúc đó gạo trắng còn khan hiếm thì hạt kê chính là món ăn mà nhà nào cũng có. Nhiều khi ăn đến mức phát chán lên không thể ăn nổi. Nhưng ngày nay khi cuộc sống đủ đầy, các loại lương thực xưa cũ như thế được nhiều người tin tưởng. Vì sạch và an toàn.
Nhưng mấy ai biết tác dụng của hạt kê trong chữa bệnh cũng rất tuyệt. Nó được dùng để điều trị kha khá bệnh. Mà trước đây cha ông ta cũng đã dùng rồi đấy! Đến hiện tại thì các công dụng đó của nó vẫn còn nguyên. Và được phát triển thêm rất nhiều.
Vậy hạt kê có công dụng gì? Sử dụng hạt kê mỗi ngày như nào? Cùng chúng mình tìm hiểu ngay sau đây nhé!
Mục lục
1. Hạt kê là hạt gì? Đặc điểm của hạt kê ra sao?
Theo đánh giá hạt kê có nhiều dinh dưỡng cũng như có giá trị chữa bệnh. Nó là nguyên liệu trong các bài thuốc bổ thận. Trong nhiều sách cổ có ghi chép lại các bài thuốc này. Thậm chí dân gian còn nói về nó rất hay.
“Em tôi buồn ngủ buồn nghê
Buồn ăn cơm nếp cháo kê thịt gà”
Có lẽ vì đây là loại thực phẩm nhiều người yêu thích nên nó đi vào thơ ca cũng tình như vậy.
Kê thì có kê nâu, kê châu Âu, kê vàng,… Nhưng hiện tại người ta dùng kê vàng nhiều nhất. Vì nó thơm ngon và nhiều dưỡng chất.
Kê được các nhà khoa học đặt cho cái tên là Setaria italica. Đồng thời xếp nó vào thực vật nằm trong họ kê.
1.1 Cây kê trông như thế nào?
Những cây lương thực có hạt nhỏ, thân cỏ giống lúc thì gọi chung là kê. Nhìn thoáng thì chúng khá giống cỏ lồng vực. Tuy nhiên hạt sẽ to hơn nhiều. Người ta dùng kê làm lương thực cho cả người và động vật.
Ngoài tên là kê thì người ta còn gọi là cốc tử, bạch lương túc, tiểu mễ,… Đây là loại lương thực khá quen thuộc và được trồng phổ biến. Mặc dù không phải là loại ngũ cốc chính của dân ta. Nhưng từ xưa nó hay được dùng để là cháo kê hay bánh đa kê. Đây đều là các món ăn nhiều người thích. Ngoài làm thực phẩm thì nó còn được dùng để chữa bệnh nữa.
Nhìn chung thời gian gieo trồng và lớn lên của kê chỉ tầm 3 tháng thôi. Do đó nó được trồng nhiều.
Tác dụng của hạt kê
1.2 Nơi nào trồng cây kê nhiều nhất
Ở những vùng cận khô ở châu Á hay châu Phi thì đây là ngũ cốc quan trọng. Nhất là ở Nigeria, Ấn Độ, Niger hay Mali. Theo thống kê có tới 97% lượng kê là ở các nước đang phát triển. Kê được yêu thích vì sản lượng cao lại có thời vụ ngắn. Nhiệt độ cao hay khô đều sống tốt.
Ở nhiều nơi trên thế giới đây là giống cây phổ biến. Tại Ấn Độ hay châu Phi người ta hay trồng kê trân châu. Đây là loại thực phẩm quan trọng. Ngoài ra còn có cả kê vàng, kê ngón tay hay kê proso nữa. Đều là những nông sản thiết yếu.
Theo nghiên cứu có thể 7000 năm trước kê đã được sử dụng. Nó cũng là 1 cây trồng quan trọng trong nông nghiệp.
Ở nước ta cây kê ít được trồng hơn. Nhưng ở Trung Quốc hay châu Âu thì cây kê rất phổ biến. Nói vậy nhưng không có nghĩa nước ta không có. Một số tỉnh mưa ít, nắng nóng như Quảng Trị, Sơn La, Lai Châu hay Nghệ An. Cũng có trồng cây kê. Vì cây kê chịu hạn tốt.
1.3 Những dưỡng chất có trong hạt kê
Vỏ của hạt kê màu nâu hơi xám, nhân bên trong thì màu vàng, giống lúa mì. Nhìn nhỏ nhắn thế thôi nhưng hàm lượng dinh dưỡng trong hạt kê được đánh giá là khủng đấy! Theo đó mỗi hạt có tới 73% là chất bột. Protein cũng lên tới 10,8%. Lipid cũng chiếm 2,9% lipid.
Do sự lên men thấp hơn hẳn sữa và lúa mì mà các axit amin cũng giải phóng nhiều hơn. Thậm chí lựng vitamin nhóm B cao hơn cả lúa gạo tới 1,5 lần. Cùng với đó hạt kê còn có nhiều nguyên tố tốt khác. Nhất là methionine.
Kê cũng là loại ngũ cốc thông dụng trên thế giới. Mặc dù nó ít chất xơ hơn các loại khác nhưng bù lại kháng chất của nó lại cao hơn nhiều. Nhất là lượng sắt. Hàm lượng tinh bột và các nguyên tố vi lượng được đánh giá cao. Ví dụ như canxi, vitamin nhóm B, sắt,….
Vitamin, khoáng chất hay protein trong hạt kê được đánh giá cao hơn cả lúa mạch, lúa mỳ,… Cụ thể là cao hơn khoảng 2 lần.
Hạt kê ngọt và hơi mặn nhưng mát. Khi vào cơ thể chủ trị vào kinh thận. Do đó nó là nguyên liệu trong các bài thuốc bổ thận.
Hạt kê vàng dùng để làm gì?
1.4 Khái quát công dụng của hạt kê
Sau khi nghiên cứu người ta thấy được các tác dụng của hạt kê như sau:
- Nam giới chức năng sinh lý kém, hay đau lưng mỏi gối, trí nhớ kém. Nhất là ở người già.
- Người tiểu đường nên dùng kê vì nó rất tốt.
- Nhờ hàm lượng vitamin nhóm B và các nguyên tố vi lượng mà giúp cải thiện tình trạng cơ thể ốm yếu. Người xanh xao, ăn không ngon.
- Theo Đông y hạt kê được dùng để kiện tỳ, tốt cho can thận. Nên người nào tiêu hóa kém thì nên thường xuyên dùng hạt kê.
- Kê giúp cải thiện giấc ngủ, giúp da dẻ hồng hào, máu lưu thông dễ dàng hơn.
- Người bình thường dùng hạt kê để nâng cao sức khỏe, bổ sung dưỡng chất cho cơ thể. Nhất là ai thường xuyên làm việc căng thẳng.
Xem thêm:
2. Hạt kê dùng để trị bệnh gì? 14 tác dụng của hạt kê
Hạt kê được đánh giá là loại hát ngon, dân dã, rẻ tiền mà lại an toàn. Hơn nữa còn có nhiều công dụng chữa bệnh nữa. Nhưng cụ thể thì hạt kê có thể chữa được bệnh gì? Liều dùng ra sao? Thì hầu như nhiều người chưa nắm được. Và để các bạn có thể biến những công dụng của hạt kê thành sự thật. Thì dưới đây là gợi ý 1 vài bài thuốc từ hạt kê mà các bạn có thể tham khảo.
Tính vị của hạt kê là ngọt mát. Chính vì thế nó ích khí, giảm khát. Kê nấu cháo giúp thông tiện, hạ nhiệt ở dạ dày.
Người xưa dùng hạt kê để tiêu độc, thanh nhiệt, chữa bí tiểu, bổ thận tráng dương. Nhất là người nào tì vị kém, hay đau bụng dẫn đến nôn mửa thì càng nên dùng. Ngoài ra giảm tình trạng mất nước do đi ngoài.
Còn Tây y nghiên cứu cho rằng melatonin giúp tinh thần an tĩnh. Cải thiện tình trạng mất ngủ. Do đó có thẻ dùng cháo kê để cải thiện giấc ngủ.
1. Bổ thận tráng dương
1 lạng hạt kê đã tách vỏ nấu với 6 con chim sẻ. Chim sẻ sau khi làm sạch thì nướng thơm lên rồi băm nhuyễn ra. Kê đme nấu cháo tới chín tới thì cho thịt chim sẻ vào. Nêm gia vị, hạt tiêu, hành vào cho vừa miệng ăn. Cháo này ăn nóng có kết quả tốt.
2. Tốt cho người tiểu đường
60g kê, khoai lang gấp đôi lượng kê. Đem cả 2 nấu cháo để ăn vào buổi sáng. Người bệnh tiểu đường dùng rất tốt.
3. Giúp cơ thể khỏe mạnh, máu lưu thông dễ dàng
Dùng chừng 2 lạng kê nấu với 1 con gà để thành cháo. Đầu tiên gà luộc ròi xé sợi ra. Kê cho vào nước luộc gà để nấu cháo. Nêm thêm gia vị. Khi nào ăn thì thịt gà xé ra ăn với chanh muối hoặc rau thơm.
4. Não hoạt động tốt hơn
Nhờ vào các chất dinh dưỡng dồi dào. Cùng với đó là các khoáng chất thiết yếu. Nên hạt kê được đánh giá là loại thực phẩm giúp não bộ tốt hơn nhiều. Nhất là methionine sẽ giúp não bộ luôn tỉnh táo và minh mẫn. Giữ cho các tế bào não luôn khỏe mạnh. Chính như thế mà nó ngăn lão hóa ở não chậm hơn. Giúp trí nhớ tốt hơn.
Cây kê
5. Giảm cân tốt
Hạt kê nên xuất hiện trong thực đơn của người muốn giảm cân. Bởi vì tryptophan trong hạt kê sẽ giúp hạn chế cảm giác thèm ăn. Hơn nữa lượng chất xơ có trong hạt kê cũng làm bạn lâu đói hơn.
Tuyệt vời hơn là kê có ít chất béo bão hòa. Nên giảm cân là cực kỳ hợp lý.
6. Ổn định đường huyết, ngừa thiếu máu, giảm cholesterol xấu
Theo nghiên cứu thì lượng đường trong cơ thể sẽ ổn định nếu dùng kê thường xuyên. Ngoài ra hàm lượng sắt có trong kê cũng giúp cải thiện tình trạng thiếu máu. Cùng với đó là Lysine và methionine sẽ giúp collagen hình thành nhiều hơn. Đồng thời duy trì lượng collagen này. Từ đó mà ngăn lão hóa chậm hơn.
Các axit amin có trong hạt kê sẽ làm mỡ máu hay mỡ trong gan được tiêu thụ tốt hơn. Chưa kể nó cũng bảo vệ gan khỏi sự tấn công của mỡ. Và giảm lượng mỡ được hình thành.
7. Người bị lỵ
Nấu nước từ kê để lâu năm rồi. Sau đó chắt nước để uống. Mỗi lần uống 5 ngày liền.
8. Trẻ nhỏ tiêu hóa không tốt, bị cam tích
Nấu 1 lạng kê với 1 ít khoai mài thành cháo. Cháo ăn sáng và tối liên tục 10 ngày sẽ đỡ.
Sử dụng hạt kê có nhiều tác dụng tốt với sức khỏe
9. Người bị mồ hôi trộm, nóng trong xương
Nấu kê dẻo thành cháo để ăn liên tục trong 5 ngày.
10. Tỳ hư vị yếu, đau bụng muốn nôn
Có thể dùng 150g hoặc 200g bột kê thêm nước vafod dẻ viên hoàn. Lúc nào ăn thì lấy tầm 30 đến 50 viên hấp chín lên rồi ăn không. Hoặc ăn cùng canh đều được.
11. Bồi bổ sức khỏe cho mẹ sau sinh, người ốm
Có thể lấy 50g kê nấu với đường đỏ để ăn lúc nóng. Hoặc cũng lượng kê đó đem nấu với 50g khoai lang để ăn sáng, tối. Mỗi lần dùng 10 ngày liền.
12. Mẹ bầu bị khí hư nhiều
Hoàng kỳ, kê mỗi vị 50g. Cho vào nồi nấu thành cháo. Mỗi ngày ăn 1 lần liên tục trong 1 thời gian ngắn.
13. Mất ngủ do tiêu hóa không thông
25g kê đem nấu với 10g bán hạ đã chế biến để lấy nước uống.
14. Khô nóng trong người dẫn đến tiểu khô, miệng khô
Nấu cháo kê để ăn là được.
15. Lưu ý khi dùng hạt kê
Hạt kê dùng cùng hạnh nhân sẽ bị đau bụng đi ngoài đấy!
Xem thêm:
3. Hạt kê được dùng làm gì?
Hạt kể ngoài công dụng chữa bệnh thì nó còn được chế biến thành nhiều món ăn hay thức uống ngon miệng nữa. Các món ăn hay thức uống này có được hương vị rất riêng. Mà không có loại nào giống được. Mặc dù nó có thể rẻ tiền nhưng lại hấp dẫn thực khách đến lạ. Nếu bạn đã từng nếm thử chắc chắn không thể quên hương vị của nó được.
3.1 Sản xuất đồ uống có cồn
Người Ấn Độ dùng kê để làm ra 1 vài loại đồ uống. Các thức uống chưng cất như rakshi đều dùng kê làm nguyên liệu chính.
3.2 Làm thức ăn
Ở những vùng khô hay cận khô thì kê là món ăn chính. Với nhiều quốc gia nó trở thành món ăn truyền thống không thể thay thế. Kê là thực phẩm chính ở một số vùng khô và cận khô trên thế giới, và có mặt trong ẩm thực truyền thống của nhiều quốc gia khác. Ở miền tây Ấn thì bột kê hay được dùng với bo bo. Món ăn này đã được duy trì hàng trăm năm rồi. Đây là món bánh dẹt được dùng tay để lăn.
Ở nhiều nơi kê được dùng như thực phẩm dạng roti cho người nghèo. Một vài loại kê khác như kê ngón tay (ragi) hay ragi rotti, ragi mudde đều là món ăn quen thuộc tại Karnataka. Kê ngón tay nấu ăn cũng có màu đen giống lúa mạch đen. Nhưng không được mịn bằng.
Cháo kê
Ẩm thực Đức, Nga hay Trung Quốc không thể thiếu món cháo kê. Người Nga vừa ăn chá0 kê ngọt (nấu với đường và sữa) vừa ăn cháo kê mặn (nấu với thịt và rau). Còn người Trung Quốc hay dùng cháo kê với các loại hạt như bí, đỗ hay khoai lang. Người Đức cũng dùng cháo kê ngọt. Khi người ta luộc lên rồi cho táo và đường vào để ăn.
Bánh đa kê
Món ăn vặt của người Hà Nội không thể không nhắc đến bánh đa kê được.
4. Cách làm 9 món ăn ngon từ hạt kê
Kê là loại hạt ngon mà được sử dụng khá nhiều. Thành phần dinh dưỡng trong nó là không cần bàn cãi. Ngoài việc bạn dùng kê làm thuốc. Thì bạn cũng có thể chế biến nó thành các món ăn ngon hấp dẫn. Không chỉ ngon lạ miệng mà còn chữa được bệnh. Thỉnh thoảng bạn có thể thay đổi khẩu vị cho gia đình bằng các món ăn này. Cũng rất ngon và bổ dưỡng đấy! Dưới đây là các món ngon từ hạt kê bạn có thể tham khảo đấy!
4.1 Cháo kê thịt gà
Kê vo sạch rồi ngâm nước 1 giờ cho mềm. Gà chặt ra rồi luộc với nước dừa hay nước sạch đều được. Gà chín tới thì vớt ra đợi khô thì xé sợi. Đồng thời cho kê vào nước luộc gà rồi nấu. Hạ nhỏ lửa và khuấy liên tục để tránh bị cháy. Đợi cháo chín thì thả thịt gà vào. Nêm gia vị cho vừa miệng ăn là được.
Món này ăn cùng với nước mắm hay muối chanh ớt,…. đều ngon. Mẹ sau sinh ít sữa, người suy nhược, trẻ nhỏ gầy ốm, ăn kém,… Đều có thể dùng được.
4.2 Cháo kê và khoai lang
Lấy 60g khoai lang vàng đem thái lát mỏng. 50g kê thì xát vỏ. Cho 2 nguyên liệu đi nấu cháo. Nên ăn vào buổi sáng là tốt nhất. Món cháo này người tì vị kém hay tiể đường đều dùng được.
4.3 Cháo kê chay
1 lạng bột mỳ, 2 lạng kê trộn đều lên rồi nấu thành cháo. Mỗi ngày dùng 2 lần lúc đói. Người ăn kém, người gầy, tụt cân, tỳ vị kém nên dùng món cháo này.
4.4 Cháo kê trúc diệp
Nấu chừng 50g đạm trúc điệp nấu với nước. Khi được nước thì bỏ bã đạm trúc điệp ra và cho kê vào nấu thành cháo. Ai bị cảm nắng, nóng, tay chân co giật, tim đập nhanh thì nên dùng.
4.5 Cơm kê
Món cơm kê hoặc xôi kê là món ăn hằng ngày ngon miệng mà người tiểu đường nên dùng.
4.6 Cháo kê và táo
Dùng 2 lạng kê đã xát vỏ đem nấu cháo với tầm 12 quả táo Trung Quốc. Món cháo này hợp với người già hay trẻ nhỏ tiêu hóa không ổn định. Người ăn không ngon, mệt mỏi.
4.7 Xôi kê
Kê đã xát sạch vỏ khoảng 250g đem nấu xôi là được. Người nào bệnh lâu ngày, suy dinh dưỡng, cơ thể ốm yếu, mẹ sau sinh,…. Đều có thể dùng được.
4.8 Chè kê
Tùy vào sở thích mà bạn lấy kê bằng nào cũng được. Ở đây mình nấu tần 150g kê với 5-7 cục đường phèn. Sau khi đã xát sạch vỏ thì cho kê đi nấu cháo. Cháo chín cho thêm đường vào đánh tan và đun sôi lên là được.
Món này hợp với người thường xuyên lao động nặng, người hơi nón, mất ngủ và nhiều mồ hôi.
4.9 Cháo kê hà thủ ô
2 quả trứng gà, 30g hà thủ ô, 50g kê. Nấu hà thủ ô với kê thành cháo. Khi nào cháo chín thì bỏ bã hà thủ ô ra. Cho 2 quả trứng vào cùng với 1 ít đường và đảo đều. Khi nào đói thì ăn.
Món này dành cho người tử cung, trực tràng thoái hóa hoặc bị sa.
5. Lịch sử thú vị của hạt kê
Lịch sử của hạt kê cũng nhiều điều thú vị lắm đấy! Chắc chắn khi đọc xong bạn sẽ ố á về nguồn gốc của giống lương thực này luôn. Lịch sử của nó chắc chắn là lâu những mốc thời gian mà bạn nghĩ đấy!
5.1 Theo truyền thuyết Trung Quốc
Trong các truyền thuyết về kê của người Trung Hoa. Họ luôn cho rằng đây là công sức của Thần Nông.
Ngoài ra ở trong một vài văn bản Yajurveda của người Ấn Độ. Người ta cũng có nói về kê vàng, kê Barnyard hay kê ngón tay đen. Nó tồn tại từ năm 4500 TCN đến nay.
5.2 Các loại kê được thuần hóa cách đây bao lâu?
Theo nhiều nguồn tài liệu thì kê châu Âu là loại đầu tiên được thuần hóa. Nó cách đây hơn 10300 năm. Sau đó dựa vào các dữ liệu của các hạt ngũ cốc tìm thấy ở nơi khảo cổ. Người ta tin rằng kê còn được trồng nhiều hơn cả lúc ở thời gian gian trước. Nhất là ở Triều Tiên hay Bắc Trung Quốc.
Theo nhận định thì kê trở thành món ăn chính trong thời kỳ Mumun của Triều Tiên hay Trung Quốc. Và cả thời đồ đá mới của Ấn Độ. Sang đến thời đồ đá mới thì kê vàng và kê Proso trở thành cây trồng quan trọng ở Trung Quốc.
Một vài tài liệu hay bằng chứng cho thấy rằng từ thời Từ Sơn người ta đã trồng kê ở Trung Quốc rồi. Tuổi của các di chỉ khảo cổ này rơi vào tầm 8300 – 7600TCN. Còn kê vàng được nghiên cứu có tuổi Từ Sơn vào khoảng 6500 năm TCN.
Người ta thậm chí còn tìm thấy 1 cái bát có tuổi lên tới 4000 năm có đựng kê vàng và kê broomcorn. Cái bát này được tìm thấy ở khu khảo cổ Lajia của Trung Quốc.
5.3 Hạt kê tại Triều Tiên
Người ta tìm thấy dấu tích của việc trồng kê ở Triều Tiên vào khoảng 3500-2000 TCN. Sau đó nó dần trở thành loại cây quan trọng trong nền công nghiệp của nước này. Nhất là vào những năm 1500-300 TCN.
Ngoài ra cùng với kê thì các loại cây cỏ tổ tiên của nó như cỏ panic hay cỏ barnyard. Đều được trồng vào khoảng sau năm 4000 TCN tại Nhật Bản.
6. Kết luận
Vậy là mình đã giới thiệu xong về hạt kê rồi đấy! Giờ thì bạn đã có các tác dụng của hạt kê làm thuốc rồi đúng không? Đồng thời biết thêm nhiều món ăn ngon từ hạt kê. Bạn có thể làm thành dược thiện cho người bệnh. Hoặc đơn thuần là thỉnh thoảng thay đổi khẩu vị cho gia đình.
Nhưng nhớ là trước khi sử dụng cần tham khảo ý kiến bác sĩ nhé. Để tránh cơ thể bạn không gặp vào tình trạng đáng tiếc nhé! Và khi điều trị thành công rồi thì nhớ chia sẻ bài viết này đến nhiều người nhé. Để họ biết thêm thật nhiều thông tin về hạt kê trường thọ này.
Có thể bạn quan tâm
Chanh mật ong – tác dụng tuyệt vời cho sức khỏe – làm đẹp
41 tác dụng của Cây Mộc Nhĩ – cách dùng và lưu ý quan trọng
10+ tác dụng của tinh dầu quế – sức khỏe, làm đẹp và hơn thế nữa
Mè đen là gì? 29 tác dụng của mè đen – làm đẹp, sức khỏe và hơn thế
Cách làm tinh dầu bơ đơn giản tại nhà – sử dụng hiệu quả
Quả nho – tác dụng, phân loại, trị bệnh và lưu ý quan trọng
Cây hoàng bá dùng để làm gì? Tác dụng, cách dùng và lưu ý
15 tác dụng của Quả Mít – trị bệnh, làm đẹp và lưu ý