12 tác dụng của Cây Rẻ Quạt – trị bệnh, sức khỏe và lưu ý

Cây rẻ quạt là một loại cây cảnh được trồng phổ biến trong nhiều hộ gia đình. Bên cạnh việc tô điểm cho ngôi nhà của bạn, cây rẻ quạt được sử dụng như là một vị thuốc đông y có lợi cho sức khỏe.

Tuy nhiên việc sử dụng cây rẻ quạt đúng liều lượng,mới đem lại cho bạn những hiệu quả tốt tới cơ thể. Nhưng dùng quá liều thì vị dược liệu này sẽ gây ra biến chứng khôn lường. Hãy theo dõi đến hết bài viết,vì nó sẽ cho bạn cách sử dụng cây rẻ quạt hiệu quả nhất nhé.

Mục lục

1. Những đặc điểm bạn cần biết về Cây Rẻ Quạt

Đặc điểm hình thái Của Cây Rẻ Quạt

Cây rẻ quạt còn có tên gọi là lưỡi đồng (xạ can), là thực vật thuộc họ Diên Vĩ . Tên gọi khoa học là Belamcanda sinensis (L)DC. Rẻ quạt là loại thân thảo cao chỉ khoảng 0,5m. Lá mảnh dẻ dài khoảng 30cm, rộng khoảng 2cm xếp xen kẽ nhau thành một hướng và xòe ra như một chiếc quạt.

Tác dụng của cây rẻ quạt

Hoa được mọc thành một cụm, bao hoa có 6 màu xen kẽ nhau từ màu cam, vàng xen với các đốm đỏ. Quả thì có màu đen bóng, hình dáng giống với trứng chim sẻ.

Do có hình dáng nhỏ vừa vặn, hoa và quả đẹp nên rẻ quạt được nuôi trồng như một cây cảnh trong vườn.

Đặc biệt lưu ý Không tự ý thu hái sử dụng cây rẻ quạt . Bởi hiện nay xuất hiện cây hương bài, có vẻ ngoài giống cây rẻ quạt. Hương Bài là Một loại cây có độc, không ăn được . Ngày nay chỉ dùng hương bài làm thuốc đánh bả chuột và là một nguyên liệu của nhang thắp hương.

Tham khảo bác sĩ đông y để được chỉ định và kê đơn.

Phân bố

Rẻ quạt là cây thảo dại mọc hoang nhiều ở Nhật Bản, Trung Quốc, đến nay có mặt nhiều tại Việt Nam. ở các vùng đồi núi trung du, ven suối, sườn núi và ven sông. Ở Việt Nam, rẻ quạt được tìm thấy nhiều tại Lào Cai, Hòa Bình, Lạng Sơn, và có mặt ở cả Nghệ An, Cần Thơ,…. một số vùng núi tại Hà Nội cũng thấy xuất hiện,…

Ngày nay cây rẻ quạt thường được nhiều gia đình trồng làm dược liệu và làm cây cảnh. chúng ta cũng thường thấy cây rẻ quạt được trồng hầu khắp các ở vườn thuốc, hoặc khuôn viên của các cơ quan, đơn vị trường học và bệnh viện.

Cách chế biến và thu hái

Cây rẻ quạt sinh sôi và phát triển mạnh nhất là vào mùa thu và mùa đông. Người ta sẽ đào nguyên cây về rồi tước lá, ngắt sạch rễ con , rửa sạch đất bùn rồi ngâm với nước vo gạo 1 ngày 1 đêm. Tiếp tục đem thái mỏng và phơi khô để làm thuốc. Vì dược liệu này có chứa chất độc nên ta phải ngâm đủ thời gian với nước vo gạo để đào thải độc tố.

Thành Phần Hóa Học trong Cây Rẻ Quạt

Thân và củ được lấy làm dược liệu bào chế thuốc.

Các nghiên cứu phát hiện ra thân và rễ cây rẻ quạt có chứa glucozit belamcanda, shekin, glucozit iridium, irisflorentin, tectoridin. Những hoạt chất này có tác dụng chữa các bệnh về đường hô hấp như (ho, long đờm, trị viêm họng, viêm amidan), rối loạn tiêu hóa và chữa trị vết thương ngoài da hữu hiệu.

Cây rẻ quạt có tác dụng gì

Tác dụng dược lý của Cây Rẻ Quạt

Cây rẻ quạt có vị đắng, tính lạnh và hơi có độc. Tác dụng dược lý tác dụng vào 2 kinh can và phế. Rẻ quạt có tác dụng thanh nhiệt giải độc, hóa đờm, tiêu viêm và tốt cho tiêu hóa. Nhờ chữa trị được nhiều bệnh lý về họng và dễ tìm nên được sử dụng rất rộng rãi trong các đơn thuốc cổ truyền.

Dịch chiết liều cao từ rẻ quạt còn ức chế các loại nấm ngoài da và kháng lại virus đường hô hấp (khuẩn liên cầu, khuẩn bạch hầu, khuẩn thương hàn, khuẩn bồ đào). Tuy nhiên vẫn phải theo chỉ định của bác sĩ, không nên tùy tiện sử dụng.

2. Cây Rẻ Quạt có tác dụng gì cho cuộc sống

Cả tây y và đông y cổ truyền đều đã có những nghiên cứu và chứng minh lâm sàng rằng cây rẻ quạt thực sự có hiệu quả đối với các bệnh đường hô hấp (Viêm amidan, viêm họng, viêm phế quản mãn tính, ho hen suyễn, ho có đờm) và các bệnh phổ biến khác như: khó đại tiểu tiện, sưng u vú, tia sữa không thông, bụng bị phình trướng…

Tận dụng rẻ quạt là một loại cây cảnh đẹp, người ta thường kết hợp nuôi trồng và làm dược liệu tại nhà, trường học, cơ quan và bệnh viện. Ngay nay kem đánh răng, nước súc miệng cũng có mặt dược liệu này để giúp làm sạch, kháng viêm, khử mùi hôi răng miệng hiệu quả.

Rẻ quạt có rất nhiều các bài thuốc cổ truyền cần tới, tuy nhiên không nên áp dụng tùy tiện. Bạn phải thông qua bác sĩ tây y hoặc đông y để được kê liều dùng tốt nhất.

Cây rẻ quạt và những bài thuốc cổ truyền

1. Điều trị viêm họng

Lấy 5-6g lá hay củ cây rẻ quạt khô, đem nấu nước uống và chia ra nhiều lần trong ngày.

Hoặc ta có thể đâm nát lá cây, pha cùng nước nóng, lọc nước bỏ bã để uống buổi tối, kiên trì đều đặn vài ngày sẽ thấy triệu chứng viêm họng chóng hết.

2. Diệt sạch vi khuẩn Vòm Họng

Lấy rễ cây khô đã sấy hoặc sao vàng thì càng tốt, nhai cùng chút muối, nuốt nước như nhai trầu. Ngày thực hiện vài lần để làm sạch vòm họng,làm sạch và bảo vệ men răng cũng như giảm sưng tấy do nhiệt miệng.

3. Điều trị viêm họng mạn tính

Dân gian đã tận dụng tác dụng hiệu quả của cây rẻ quạt trong việc chữa trị viêm họng mạn tính.

Ta đem củ rẻ quạt cỡ to, rửa thật sạch rồi nướng chín sau đó giã nát cùng 10g muối. Hỗn hợp thu được ta cho vào lọ kín, hàng ngày lấy ra ngậm, nhai, có thế nuốt cả xác và nước như nhai trầu. Dùng vài lần trong ngày, liên tục vài ngày ngày sẽ khỏi.

Bạn có thể thay giã nát bằng cách sao vàng đối với dược liệu khô, mỗi lần dùng thì sắc lên và pha muối cùng để uống.

Lưu ý khi sử dụng cây rẻ quạt trị bệnh

4. Chữa trị Viêm Yết Hầu nhẹ

Bạn đang gặp vấn đề về yết hầu như bị sưng đau và nóng đỏ?

Hãy lấy 9g các loại: rẻ quạt, kim ngân hoa; 6g các loại :bạc hà, cam thảo, ngưu bàng tử.

Cho tất cả vào sắc cùng 500ml nước, lấy còn 2/ 5 lượng nước ban đầu. Chia ngày uống 2 lần lúc còn ấm hoặc uống chung vs nước ấm. Hiệu quả nhất khi sử dụng là sau ăn sáng và tối, dùng liên tục vài ngày sẽ khỏi.

5. Điều trị ho dai dẳng lâu ngày không khỏi

Bài thuốc 1: mỗi loại lấy 10g: Rẻ quạt, tử uyển, bán hạ, khoản đông hoa, sinh khương, đại táo, mỗi vị ; mỗi loại lấy 3g: ngũ vị tử , ma hoàng , tế tân ; ma hoàng 7g. Lấy tất cả dược liệu cho vào nấu với 3 bát nước, để cạn còn 1 bát, chia ra uống 2 lần trong ngày.

Bài thuốc 2: Dùng 8g mỗi loại: rễ rẻ quạt khô, dây cam thảo tơi, hạt đậu chiều sao vàng, 10g sài đất khô. Nấu tất cả cùng 400ml nước, khi còn khoảng 1 / 4 thì chia ra uống hết trong ngày.

Bài thuốc 3: sử dụng củ rẻ quạt còn tươi, rửa sạch, thái mỏng sau đó nướng chín kỹ hoặc sao vàng cùng một ít muối. Cho vào hũ thủy tinh, đậy nắp bảo quản.

Hàng ngày lấy một ít <7g ra ngậm rồi nuốt nước từ từ xuống cổ họng. Nhai và nuốt bã có thể làm cho niêm mạc của bạn bị phồng rộp nên lưu ý không được nhai. Thực hiện 3 lần/ngày.

6. Điều trị hen suyễn ở trẻ nhỏ

Hen suyễn là một căn bệnh khó chữa và ngày một trở nên mãn tính đối với người lớn. Bệnh hen suyễn ghi nhận sự là có thể chữa trị tích cực đối với trẻ nhỏ nếu sử dụng cây rẻ quạt.

Ta lấy 6g mỗi loại:rẻ quạt, khoản đông hoa; 3g mỗi loại:gừng tươi, ma hoàng mỗi vị ; 9g mỗi loại: bán hạ chế, tử uyển mỗi vị ; 1,5g mỗi loại: ngũ vị tử, tế tân .

Cho toàn bộ nguyên liệu cho cùng 3 bát nước vào nấu. còn 1 bát lấy uống 2 lần trong ngày đến hết. Uống liên tục trong khoảng một tuần là có hiệu quả.

7. Chữa Tắc tia sữa và bị rắn cắn

Chỉ cần lấy lá rẻ quạt đem rửa sạch rồi đem giã nát và lấy nước uống. Phần bã đắp vào vị trí cần dùng như bầu vú hay vết thương rắn cắn cho đến khi lành vết thương là được.

8. Giúp thông đại tiện, tiểu tiện và bị quai bị

Lấy 10g rẻ quạt phơi khô, nấu cùng 800ml để uống nước hàng ngày cho đến khi đi tiểu bình thường thì thôi.

9. Thông tiểu và trị chứng tích nước ở bụng

Giã 20g cây rẻ quạt tươi lấy nước uống cho đến khi đi tiểu bình thường thì thôi.

10. Điều trị chứng tiểu ra máu

Nếu đi tiểu ra máu ( do tiểu, không phải do kinh nguyệt và chảy máu âm đạo) ta có bài thuốc chữa trị dân gian như sau:

Lấy 20g mỗi loại: lá tre, mạch môn, mã đề, mã cỏ tranh, thài lài tía, râu ngô . Đổ 700ml vào nấu đến cạn còn 1 nửa đem chia ra uống 2 lần trong ngày.

Cây rẻ quạt

11. Hỗ trợ trị viêm phế quản Mạn Tính

Những người bị viêm phế quản mãn tính ta nên nấu nước uống mỗi ngày từ

5g rẻ quạt khô; 2g các loại: cam thảo, hoàng cầm, cát cánh. Tình trạng bệnh sẽ cải thiện rất tốt sau một thời gian ngắn điều trị, vì vậy hãy kiên trì áp dụng đều đặn.

12. Một số bài thuốc phổ biến về trị viêm họng hạt, viêm amidan

Cách 1: Dùng 5g lá cây rẻ quạt rồi đem rửa sạch rồi giã nát. Sau đó cho thêm nước trộn đều, lọc bỏ cặn, chắt lấy phần nước. Uống chung với nước hoa quả cho dễ hấp thụ.… Liên tục sử dụng từ 1 tuần sẽ làm giảm hẳn các triệu chứng như nóng rát cổ họng, khó nuốt…

Cách 2: Lấy củ rẻ quạt đem nướng chín, ướp cùng 10g muối trắng, sau đó để nguội cho vào hộp hoặc lọ nhựa đóng kín. Dùng hỗn hợp này để ngậm, ngày uống 3 lần. Có thể nhai và nuốt cả bã. Hiệu quả chữa trị viêm họng hạt và amidan rất rõ.

Cách 3: Dùng 5-7g lá rẻ quạt sắc lấy nước uống đều đặn mỗi ngày. Kiên trì áp dụng theo cách này ,một thời gian viêm họng hạt sẽ thuyên và khỏi hoàn toàn.

Cách 4: Sử dụng 4g rẻ quạt, 16g kinh giới ; 12g các loại: kim ngân , huyền sâm , sinh địa ; 8g các loại: cỏ nhọ nồi, bạc hà, tang bạch bì. Đem hỗn hợp đi nấu lấy nước uống hàng ngày, đều đặn trong 1 tháng, mỗi lần từ 1-2 thìa cà phê. Kiên trì thực hiện cách dùng cây rẻ quạt chữa viêm họng,chắc chắn sẽ cho bạn kết quả bất ngờ.

Thường xuyên mỗi ngày súc miệng với nước xạ can hoặc có thành phần từ chúng có tác dụng làm sạch khuẩn, phòng ngừa các bệnh viêm nhiễm răng miệng.

4. Những đối tượng nên và không nên dùng sử dụng Cây Rẻ Quạt

Những người nên dùng Cây Rẻ Quạt

Môi trường sống ngày càng ô nhiễm nên chất lượng không khí đi xuống, thức ăn bẩn làm cho con người thường bị mắc các bệnh về hệ hô hấp, răng miệng và tiêu hóa.

Các loại thuốc tây y sử dụng thường xuyên gây cho bạn cảm giác bị nhờn thuốc hoặc không có kết quả tốt. Tuy nhiên, bao năm qua nhiều người dân và các công ty dược phẩm vẫn lựa chọn Cây rẻ quạt là dược liệu chữa bệnh. Bởi vì giá thành rẻ, thân thiện với môi trường và hiệu quả chữa bệnh hữu hiệu với đại đa số trường hợp

Cây rẻ quạt ngoài khả năng bảo vệ răng miệng, chữa bệnh đường hô hấp. Và còn phù hợp cho người bị hen suyễn, rắn cắn, tắc tia sữa, khó đại tiểu tiện.

Những người không nên dùng Cây Rẻ Quạt

Cây rẻ quạt đem lại nhiều ích lợi đối với sức khỏe con người đã được nhiều nghiên cứu khoa học chứng minh, cũng như được người dùng ghi nhận hiệu quả.

Tuy nhiên, vì đặc tính thảo dược hơi độc nên nếu quá lạm dụng về liều lượng, thời gian lâu ngày dễ khiến cơ thể bị hư yếu, sinh tiêu chảy. Vì vậy, người tỳ vị yếu, thể trạng hàn, tiêu chảy, khí huyết hư, phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ dưới 7 tháng tuổi không nên sử dụng.

Chỉ định của tá dược, chỉ được dùng từ 5 – 7g rẻ quạt tươi,nếu dùng quá liều có thể gây nóng, bỏng rát trong miệng.

Sau khi dùng các bài thuốc từ cây rẻ quạt để điều trị bệnh mà không có kết quả tốt. Bạn nên thăm khám ở bệnh viện để có một phác đồ điều trị thích hợp.

Lời kết

Cây rẻ quạt vừa là một cây cảnh vừa là một vị dược liệu được sử dụng rất phổ biến tại Việt Nam và Châu Á. Bởi đặc tính giệt khuẩn và điều trị tốt các vấn đề về hô hấp của nó.

Ngày nay , cây rẻ quạt được ưa chuộng sử dụng nhiều trong cả tây Y như : kem đánh răng, nước súc miệng, thuốc ho, thuốc long đờm…vv…Và cả đông y cũng có những bài thuốc nhanh được điều chế tươi từ cây rẻ quạt. Giúp cho bạn nhanh chóng xử lí các triệu chứng khó chịu.

Tuy nhiên cũng không nên lạm dụng nhiều và với một liều lượng quá cao, bởi vì tính độc của nó có thể làm bỏng rát họng và miệng.Hi vọng qua bài viết bạn sẽ có thêm sự lựa chọn cho việc bảo vệ sức khỏe bản thân từ cây rẻ quạt nhé.

5/5 - (1 bình chọn)