Cây lá ngón là gì? Nhận biết, cách dùng và lưu ý quan trọng

Lá ngón là loại cây có độc chết người, độc của lá ngón khiến người chết vô cùng đau đớn và gây ám ảnh cho những người chứng kiến. Vậy lá ngón trông như thế nào và nó có những đặc điểm gì?

Nhận biết cây lá ngón

Nhận biết cây lá ngón

Hãy cùng tìm hiểu để có những hiểu biết về loại cây này cũng như cách phòng tránh những hậu quả nghiêm trọng do nó gây ra.

1. Lá ngón là loại cây như nào?

Cây lá ngón hay còn gọi là cây co ngón, rút ruột, hồ mạn đằng, hồ mạn trường, hoàng đằng, câu vẫn, đoạn trường thảo,…

Trước đây lá ngón thuộc họ Mã tiền (Loganiaceae) nhưng sau năm 1994 cây thuộc họ mới là là họ Hoàng đằng (Gelsemiaceae).

Lá ngón là loài cây khá phổ biến ở Trung Quốc và vùng rừng núi Việt Nam như Lạng Sơn, Hòa Bình, Sơn La, Tuyên Quang, Lào Cai,… Ngoài ra còn xuất hiện ở các nước khác như Lào, Malaysia, Indonesia, Ấn Độ, bắc Thái Lan và bắc Myanma.

 Cây lá ngón thuộc dạng cây leo thân quấn thường xanh, được tìm thấy trong các cách rừng dày và rậm ở độ cao từ 200 – 2000m. Thân cây có thể dài đến 12m, có khía, cành non không có lông màu xanh lục nhạt, cành già có màu xám nâu nhạt. Lá cây mọc cân đối, không có lông, hình mũi mác hoặc hình trứng.

Cây lá ngón có đặc điểm gì

Cây lá ngón có đặc điểm gì

Đầu lá nhọn, mép lá nguyên, màu xanh nhẵn, bóng dài khoảng 7 – 12 cm. Hoa của cây mọc ở đầu cành hoặc kẽ lá, hoa có 5 cánh, màu vàng, tràng hoa hình phễu. Cây ra hoa vào khoảng từ tháng 5 – 11,12. Quả nang, có hình trứng hay thon elip. Là loài cây ưa sáng nên cây lá ngón thường mọc ở ven đường, chỗ đất trống, bìa rừng.

2. Phân biệt hai loại lá ngón

Lá ngón có độc có tác dụng chữa các mụn nhọt độc (“ lấy độc trị độc”) hoặc chữa các vết thương do đòn roi hoặc ngã đau. Giã nát lá ngón rồi đắp ngoài vết thương hoặc sắc nước rửa vết thương đều có tác dụng.

Người Trung Quốc còn dùng lá ngón có độc để làm thuốc trị nấm tóc hoặc bệnh hủi.

Lá ngón không độc là loại lá đặc sản của dân tộc Mường So ( Lai Châu). Người dân đã phát hiện ra loại lá này từ lâu và coi nó là rau ăn bao năm nay. Lá ngón xào trứng hay lá ngón xào thịt bò là món ăn đặc sản của người dân tộc này. 

Nhận biết cây lá ngón

Nhận biết cây lá ngón

3. Làm gì khi trúng độc của lá ngón?   

Đầu tiên, độc trong lá ngón là loại độc gì? Ancaloit là chất chứa trong toàn bộ cây, là chất gây độc của cây. Độc tính giảm từ rễ, lá, hoa, quả và thân cây chứa ít độc nhất. Có đến 17 đơn phân ancaloit đã được tìm thấy và chiết ra từ lá ngón như koumin, gelsenicin, gelsemoxonin, gelsamydin I,19α-hydroxygelsamydin. Trong đó, hàm lượng koumin là cao nhất và độc tính của gelsenicin tính theo LD50 trên chuột là cao nhất.

Một số người cho rằng, chỉ cần ăn ba lá ngón là đủ chết người. Cây lá ngón được xem là một trong 4 loại cây có độc tính hàng cao nhất, là thuốc độc bảng A cả ở Việt Nam và Trung Quốc.

Các triệu chứng khi một người bị ngộ độc

Triệu chứng của ngộ độc lá ngón là: khát nước, đau họng, hoa mắt, buồn nôn, chóng mặt,… tiếp đó là thân nhiệt, huyết áp hạ, mỏi cơ, răng cắn chặt, sùi bọt mép, đau bụng dữ dội, tim đập yếu, đồng tử giãn và chết nhanh do ngừng hô hấp.

Độc lá ngón ngấm rất nhanh qua đường tiêu hóa (5 – 30 phút) và gây chết người trong khoảng từ 1 – 7 tiếng.

Cách sơ cứu:

Trước hết, tìm mọi cách giúp bệnh nhân nôn lá ngón ra. Dùng tay chọc sâu vào trong họng của người trúng độc, khi chọc vào gốc lưỡi, người bệnh sẽ nôn lá ngón ra ngoài.

Nhanh chóng di chuyển bệnh nhân đến bệnh viện gần nhất để bác sĩ thực hiện cấp cứu. Tại bệnh viện, bác sĩ sẽ kiểm soát tình hình của bệnh nhân. Các bác sĩ sẽ tiến hành hút đờm nhằm làm thông đường thở trong trạng thái bệnh nhân nằm nghiêng.

Rửa dạ dày, dùng liệu pháp oxy, đặt ống nội khí quản,… nhằm duy trì huyết áp, mạch, đồng thời sử dụng than hoạt tính để hấp thụ, loại bỏ chất độc còn dư lại trong cơ thể và đường tiêu hóa của người bệnh.

Bệnh nhân được truyền dịch, bổ sung nước, lọc máu, sử dụng thuốc để ổn định huyết áp và chống rối loạn nhịp tim.

Nếu được đưa vào bệnh viện kịp thời, trước 1 tiếng sau khi ăn phải lá ngón thì người bệnh có khả năng được cứu sống.

4. Lời kết

Lá ngón là loại cây có độc nguy hiểm chết người vì vậy hãy cẩn trọng với loại cây này. Nâng cao hiểu biết về lá ngón giúp bạn bảo vệ được chính bản thân và những người xung quanh khi có trường hợp đặc biệt xảy ra.

4.5/5 - (2 bình chọn)
4.5/5 - (2 bình chọn)