Cây Hồng hoa khá có lẽ là quá xa lạ đối với mọi người. Khi nhắc đến “Hồng hoa” chắc hẳn nhiều người phải dùng đến Google để tìm hiểu xem đây là loại cây gì, hình dáng ra làm sao ?
Tuy nhiên, đối với những người tìm hiểu về các bài thuốc đông y thì cây hồng hoa lại cực kì quen thuộc. Đó là một loại dược liệu từ lâu đã có mặt trong những bài thuốc chữa bệnh về khí huyết. Hồng hoa có tác dụng gì, cách sử dụng như thế nào,… chúng ta sẽ cùng tìm hiểu trong bài viết này nhé!
Tác dụng của cây hồng hoa
- Tên khác: Cây rum
- Tên khoa học: Carthamus tinctorius L
- Họ: Hướng dương, Cúc tây (Asteraceae)
Mục lục
Mô tả dược liệu cây hồng hoa
Đầu tiên, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu một số đặc điểm về loại cây “lạ lẫm” này nhé!
1.1 Đặc điểm của cây Hồng Hoa
Hồng hoa “nổi tiếng” là một loại thảo dược quý và có nhiều công dụng hữu ích.
Đây là một loại cây có kích thước nhỏ, chỉ cao khoảng 0,6 cho đến 1 m. Hồng hoa là loại cây sống lâu năm có thân đứng, nhẵn. Thân cây có vạch dọc, phía ngọn có phân cành.
Lá của cây hồng hoa khá đặc biệt, chúng mọc so le với nhau và gần như không có cuống. Phần mép lá có răng cưa nhọn hoắt, không đều nhau. Mặt lá nhẵn bóng, có màu xanh lục, những gân lá chính có xu hướng trồi lên cao ở giữa.
Lá Hồng hoa mọc xung quanh thân, gốc lá bao tròn lấy thân cây. Phiến lá có hình quả trứng, có độ dài khoảng 4 – 9 cm, chiều rộng chưa tới 3 cm.
Hoa của cây có màu đỏ cam. Những cánh hoa bé xíu chụm lại thành từng cụm hoa, mọc ở ngọn cây hoặc phần chót cành có hình dáng và kích thước khác nhau.
Cây hồng hoa có quả có hình giống hình quả trứng, có 4 vạch lồi.
1.2 Bộ phận sử dụng
Bộ phận của cây Hồng hoa được sử dụng để làm thuốc chữa bệnh chính là hoa của cây.
Cây hồng hoa có tác dụng gì?
1.3 Phân bố
Nhận biết những vai trò hữu ích của loài cây này, nên cây Hồng hoa đã được nhân giống để trồng ở nhiều địa phương khác nhau thay vì chỉ tỉnh Hà Giang như trước khia. Tuy nhiên, loại cây này vẫn được trồng chủ yếu ở các tỉnh trung du miền núi phía Bắc của nước ta.
1.4 Thu hái và sơ chế
Mùa thu hoạch Hồng hoa thường là vào đầu màu hè.
Khi những cánh hoa đã chuyển dần từ sắc vàng sang sắc đỏ, đấy là lúc thu hái hoa. Lưu ý, tác dụng dược lý của những bông hoa héo, rơi rụng đã bị giảm tính dược lý. Vì vậy, những bông hoa này sẽ không được thu gom.
Sau khi thu hoạch xong thì chuyển sang công đoạn sơ chế dược liệu: giữ lại cánh hoa, hạt cây và bỏ đi phần đài hoa. Đối với phần cánh hoa, người ta sẽ giã nát ra rồi cắt thành từng miếng. Còn phần hạt thì ép để lấy dầu sử dụng hàng ngày vì chúng chứa rất nhiều protein và dầu.
Hồng hoa sau khi đã sơ chế được đem đi hong khô rồi phơi trong bóng râm, nơi thông thoáng, có nhiều gió. Lưu ý nho nhỏ là không nên phơi trực tiếp Hồng hoa với ánh mặt trời, nhất là lúc đang nắng gắt vì điều đó có thể làm cho dược liệu bị biến đổi màu.
1.5 Bảo quản
Sau khi thu hoạch, nếu không có phương pháp bảo quản Hồng hoa đúng cách, loại “thuốc’ này sẽ dễ bị mốc, bị vụn.
Để có thể cất giữ và sử dụng lâu dài, chúng ta cần bảo quản Hồng hoa ở những nơi thông thoáng và khô ráo. Bên cạnh đó, nên sử dụng những gói hút ẩm để cánh hoa không bị mềm, thời hạn sử dụng được lâu hơn.
Lưu ý khi sử dụng hồng hoa trị bệnh
1.6 Các thành phần hóa học
Hoa của cây hồng hoa có 2 sắc tố chính là sắc đỏ (carthamon) chiếm khoảng 0,3 – 0,6%, không tan trong nước và sắc vàng (carthami ) tan trong nước.
Trong phần hạt hoa có chứa khoảng 15% protein, 30% dầu.
Công dụng và liều dùng
- Tính vị theo đông y: Hồng hoa có vị cay, ấm, vào hai kinh tâm và can. Công dụng của nó là phá ứ huyết, sinh huyết mới, chữa kinh nguyệt bế tắc.
- Chữa bệnh về kinh nguyệt: kinh nguyệt không đều, đau bụng do kinh nguyệt, khí hư, viêm dạ non, viêm buồng trứng.
- Ngoài ra, hồng hoa còn được sử dụng để chữa bệnh viêm phổi, viêm dạ dày.
- Liều lượng: Mỗi ngày dùng trung bình 3 -8g dưới dạng thuốc sắc hoặc ngâm với rượu.
Tổng hợp 10 bài thuốc chữa bệnh từ dược liệu cây hồng hoa
Từ lâu, hồng hoa đã được sử dụng để điều trị các bệnh lý. Những bài thuốc trong y học cổ truyền không thể thiếu loại dược liệu này phải kể đến:
3.1 Chữa thối tai chảy nước vàng
- Bài thuốc 1: Tán mịn các nguyên liệu sau thành bột: 3,5 chỉ hồng hoa, 5 chỉ bạch phàn thứ khô. Làm vệ sinh tai sạch sẽ rồi đắp bột vào lỗ tai.
- Bài thuốc 2: Sử dụng 1 lượng hồng hoa và chia đều thành 4 phần bằng nhau rồi sắc thuốc cùng 1 lượng rượu. Uống khi thuốc còn nóng.
3.2 Bài thuốc điều trị kinh nguyệt không thông
Chuẩn bị dược liệu: Chuẩn bị các nguyên liệu sau theo tỉ lệ bằng nhau:
Hồng hoa, đương quy, ngưu tất, xích thược, sinh địa, diên hồ sách, ích mẫu, xuyên khung.
Tổng cộng từ 3 – 4 lạng.
Thực hiện:
Rửa sạch dược liệu với nước muối. Sau đó cho vào ấm sắc thuốc sắc chung với 2 bát nước. Đến khi nước trong ấm sắc vơi đi một nửa thì tắt bếp.
Uống thuốc khi thuốc còn nóng ấm. Để đạt hiệu quả tốt nhất cần uống 3 lần/ ngày.
3.3 Điều trị hành kinh đau bụng
Dược liệu:
- 3 chỉ hồng hoa
- 200ml rượu trắng.
Thực hiện: Cho hồng hoa vào nồi sắc chung với rượu trắng trên lửa liu riu. Đến khi thấy rượu vơi một nửa thì dừng.
Chia thuốc thành từng phần nhỏ. Uống 3 lần mỗi ngày vào các buổi sáng, trưa và tối.
3.4 Điều trị sưng tấy do chấn thương ngoại khoa
- Bài thuốc 1: Rửa sạch 10g hồng hoa, 10g đương quy, 10g sài hồ, 10g đại hoàng, 10g đào nhân với nước muối rồi cho vào nồi sắc thuốc. Sắc chung với 300ml nước lọc cùng 300ml rượu trắng.
Chia thang thuốc này thành 3 phần uống vào 3 buổi. Lưu ý, mỗi ngày chỉ có thể sử dụng 1 thang thuốc.
- Bài thuốc 2: Cần chuẩn bị 120g hồng hoa, 120g đào nhân, , 240 chi tử, 120g đương quy làm nguyên liệu. Dùng nước muối để rửa sạch dược liệu rồi phơi khô ( chỉ phơi trong bóng râm). Sau khi dược liệu đã khô thì đem tán thành bột. Trộn lượng bột vừa đủ với giấm rồi đun nóng. Khi bị thương thì dùng đắp hỗn hợp vừa đun lên chỗ sưng đau.
3.5 Điều trị bệnh loét dạ dày tá tràng
Chuẩn bị:
- 60g hồng hoa
- 12 quả đại táo.
Thực hiện: Rửa sạch hồng hoa và quả đại táo rồi cho vào nồi sắc thuốc với 2 bát nước lọc. Khi sắc thuốc thì đun trên lửa nhỏ cho đến khi chỉ còn khoảng 1 bát nước thì dừng. Sai đó chắt lấy mỗi phần nước để uống.
Có thể pha thêm mật ong dễ uống hơn.
Uống khi thuốc còn ấm nóng.
3.6 Điều trị thống kinh
Dược liệu:
- 1,5 chỉ hồng hoa
- 3 chỉ diên hồ sách
- 3 chỉ xuyên khung
- 3 chỉ đương quy
- 3 chỉ hương phụ.
Thực hiện: Sắc chung với nước.
Sử dụng thuốc trước ngày hành kinh.
3.7 Điều trị đau tại chỗ do chấn thương
Dược liệu:
- 3 chỉ hồng hoa
- 3 chỉ đào nhân
- 3 chỉ đương quy
- 3 chỉ sài hồ
- 2 chỉ đại hoàng
Thực hiện: Rửa sạch những thứ trên bằng nước muối rồi cho vào nồi sắc thuốc. Đem sắc chung với 150ml nước lọc và 150ml rượu trắng.
Mỗi ngày chỉ sử dụng 1 thang thuốc duy nhất.
3.8 Điều trị ban sởi
Chuẩn bị:
- 1,5 chỉ hồng hoa
- 1,5 chỉ hoàng liên
- 3 chỉ từ hảo
- 2 chỉ đương quy
- 3 chỉ đại thanh diệp
- 3 chỉ cát căn
- 3 chỉ liên kiều
- 8 phần cam thảo
Thực hiện: Bỏ tất cả các dược liệu trên và nồi sắc thuốc đun với khoảng 2 bát nước lọc. Đến khi nước rút còn ⅓ thì ngưng.
Lưu ý: Mỗi ngày chỉ sử dụng thang thuốc này 1 lần.
3.9 Điều trị sưng tấy do té ngã
Chuẩn bị dược liệu:
- 4g hồng hoa
- 4g đào nhân
- 4g lương quy vĩ
- 8g lượng chi tử
Thực hiện:
Đầu tiên cần rửa sạch các vị thuốc rồi để ráo. Tiếp đến là phơi khô các dược liệu trên. Rồi tán nhỏ ra thành hỗn hợp bột mịn. Cất giữ bột trong hộp kín, tránh ẩm ướt
Khi bị thương chỉ cần trộn một ít bột với giấm và đun nóng, rồi đắp ngay tại vị trí bị sưng.
3.10 Điều trị cổ họng sưng tắc nghẹn
- Bài thuốc 1: Rửa sạch 10g hồng hoa tươi với nước muối rồi giã nát dược liệu để ép lấy nước.
Mỗi ngày sử dụng thuốc từ 1 – 2 lần.
- Bài thuốc 2: Sắc thuốc với 10g hồng hoa cùng 500ml nước lọc. Đun đến khi nước trong nồi vơi còn phân nửa thì tắt bếp.
Chia thuốc thành 3 phần nhỏ uống vào 3 buổi mỗi ngày. Chỉ cần uống 2 -3 ngày cổ họng sẽ đỡ hẳn.
Sử dụng cây Hồng Hoa cần lưu ý những điều gì ?
Giống như những loại thảo dược khác, khi sử dụng Hồng hoa hay những bài thuốc từ Hồng hoa đều lưu ý một số điều sau:
- Tuyệt đối không sử dụng Hồng hoa hay các bài thuốc từ loại thảo dược này khi đang có kinh nguyệt hay mang thai.
- Chỉ sử dụng với liều lượng cho phép. Nếu dùng quá sẽ gây đến những hậu quả không mong muốn.
- KHÔNG kết hợp trầm hương, xạ hương với Hồng hoa
- Một mẹo nhỏ là pha thêm 1 chút đồng tiện với Hồng hoa có thể giải độc, tiêu tan sưng tấy và điều trị ứ huyết đau bụng
- Chỉ sử dụng những bài thuốc trên khi có sự cho phép của các y bác sĩ.
Hồng hoa mặc dù là một loại thảo dược quý và được tin dùng nhưng đặc tính dược lý của nó sẽ thay đổi nếu bạn dùng sai liều lượng. Vì vậy, hãy cẩn thận khi sử dụng và hỏi trước ý kiến của các chuyên gia có trình độ chuyên môn để phương thuốc được phát huy tốt nhất.
Có thể bạn quan tâm
33 tác dụng của cây tía tô – bài thuốc thần dược cho cả gia đình
Mầm đậu nành có tác dụng gì? 37 cách sử dụng mầm đậu nành hiệu quả
14 tác dụng của cây chè dây – cách chế biến chè dây làm thuốc
Rau càng cua là gì? 25 cách bài thuốc sử dụng rau càng cua
26 tác dụng của Hoa Đậu Biếc – khám phá cách sử dụng hiệu quả
41 tác dụng của cây mật nhân – lưu ý và cách trị bệnh hiệu quả
27+ tác dụng của Cây xạ đen – cách sử dụng và lưu ý cần thiết
39 tác dụng của cây Bạc hà – lưu ý và cách dùng hiệu quả